Een boek uit 2015 dat redelijk lang – geheel tegen mijn gewoontes in – ongelezen op het schap is blijven liggen. Het boek beslaat nochtans de zowat boeiendste periode uit mijn leven. Boeiend, maar daarom niet altijd prettig. Soms was het boek een geheugenopfrisser, soms een heuse ‘trip down memorylane’, soms voelde ik links en rechts wat littekenweefsel trekken. Alleszins te veel herinneringen om hier weer te geven. Ik beperk me tot ‘een wandeling met Gerolf Annemans’, ‘er bestaan enkel interpretaties’ en ‘een versleten tanker’.
In ‘De wissel van de macht’ biedt Marc Van de Looverbosch de lezer een klein kijkgat om een blik te werpen in de microkosmos die “de Wetstraat” is. Een klein kijkgat, want niemand die het boek heeft gelezen, zal nadien kunnen zeggen dat hij de politiek kan doorgronden. Maar dat maakt het boek – zelfs voor een in politiek geïnteresseerde lezer – niet minder boeiend. Wat mezelf betreft,… Het boek bracht verschillende herinneringen behoorlijk levendig voor de geest.
Wandelen met Annemans
De eerste hoofdstukken flitsen me terug naar de late avond van 13 juni 1999. Als persverantwoordelijke van het Vlaams Blok had ik verschillende kopstukken vergezeld bij de mediaoptredens. Toen Gerolf en ik, die avond het Peristilium van het federale parlement – waar VTM zijn tenten had opgeslagen – verlieten en de Wetstraat inwandelden, maakte de toenmalige kamerfractieleider een vlijmscherpe analyse van wat er die dag gebeurd was. Straffer was echter zijn min of meer correcte voorspelling over Paars en waar dat zou eindigen. En hoe het de toenmalige CVP zou vergaan, kon hij die avond reeds gedeeltelijk schetsen. Zo voorspelde hij eigenlijk al een deel van de inhoud van dit boek. Wel spijtig dat hij de toekomst aan de rechterzijde niet heeft kunnen voorspellen. Wie weet hoe het beleid er had uitgezien als de rechterflank voorkennis had gehad van de gebeurtenissen in het begin van de 21ste eeuw. Maar alle gekheid op een stokje, ik ben weinig mensen tegengekomen die zo scherp konden analyseren en de politiek konden aanvoelen als Annemans.
Er bestaan enkel interpretaties
Het boek leest als een kroniek waarbij de feiten van wat er in die jaren in de politiek gebeurde, netjes worden weergegeven. Alleen,… het is geen kroniek en het zijn geen feiten. Marc Van de Looverbosch aanschouwt het politieke gebeuren en geeft weer wat hij ziet. Of beter wat hij denkt gezien te hebben. Een beetje Popperiaans als het ware. Want een Wetstraatjournalist blijft immers afhankelijk van wat politici hem vertellen. En zelfs al gebeuren er “ontboezemingen off the record” dan nog zijn politici zich meestal zeer bewust waarom ze een en ander aan de journalist toevertrouwen. In de politiek wordt elke uitspraak immers met een reden gedaan. Ook in “off the record”-gesprekken. Dat zal bij de andere partijen niet anders zijn. Ondermeer om die reden is het verhaal slechts een interpretatie. Ik merk dat vooral bij de passages over mijn eigen partij en zeker bij het verhaal dat Van de Looverbosch brengt over Marie-Rose Morel. Is het een waarheidsgetrouwe weergave? Neen. Zij zijn het bewust gelogen passages? Zeker en vast niet. Wie weet is mijn eigen kijk op e gebeurtenissen vertroebeld. Bij het lezen van dit boek ben ik ik er Van de Looverbosch er helemaal niet op betrappen dat hij bepaalde zaken bewust zou hebben verdraaid.
Een versleten tanker
Het slot van het boek behandelt een periode waar ik, en met mij waarschijnlijk heel wat ‘ancien combattants’, niet vrolijker van geworden zijn. Voor het Vlaams Blok zag het er in 2003 nog goed uit. Na het uiteenspatten van de Volksunie, haalde de opvolger N-VA enkel de kiesdrempel in West-Vlaanderen, met Geert Bourgeois. Eén kamerzetel en dus ook geen partijfinanciering. Behoorlijk dodelijk voor een beginnende partij. Concurrentie op rechts bestond er niet meer. Maar op Valentijn 2004, beslist de CD&V van Yves Leterme de klinisch dode patiënt aan het beademingsapparaat te leggen. De patiënt kwam uit zijn coma. En hoe…
Hoe dan ook, voor de inmiddels tot Vlaams Belang omgevormde partij (herinner u het zogenaamd racismeproces), was een dalende trend onvermijdelijk. Ik gebruik bewust het woord onvermijdelijk. Er is geen specifieke schuldige aan te duiden. Er is niemand die alleen verantwoordelijk was voor die immense rammeling die het Vlaams Belang van de N-VA kreeg. Tegenover het splinternieuwe, mooi ogende containerschip van de N-VA, stond er een – op dat moment nog flink uit de kluiten gewassen – Vlaams-Belangtanker. Maar één met afbladderende verf en links en rechts een gat in de romp. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 kwamen daar zelfs gaten onder de waterlijn bij. Tussen die gemeenteraadsverkiezingen en de desastreuze parlementsverkiezingen van 2014 is er dan de poging geweest om de tanker op te kalefateren, maar was er eensgezindheid over kleur noch over welke gaten eerst gedicht moesten worden. In 2014 werd de tanker uit vaart genomen en werd er een nieuw schip besteld door de jonge kapitein Tom Van Grieken. Dat schip werd dan in mei 2019 met behoorlijk wat luister in de vaart genomen.
Er zijn geen feiten, er bestaan enkel interpretaties 